ZARİF BİR BAŞLANGIÇ: BERGAMOT NOTASININ PARFÜMDEKİ YOLCULUĞU
İlk yazımda karamel notasını incelemiştik. Eğer gourmand notalar ve kokular tam benlik diyorsanız o yazımı da inceleyebilirsiniz. Şimdi parfümlerde sıkça kullanılan bergamot notasını incelemeye geçelim.
Parfümlerde ferahlığın, şıklığın ve zarafetin imzası haline gelen bergamot, hem bilimsel hem de sanatsal yönüyle dikkat çeken bir bileşendir. Citrus bergamia bitkisinden elde edilen bu değerli nota, kimyasal bileşimiyle olduğu kadar, parfüm dünyasındaki eşsiz rolüyle de ön plana çıkar. Bu yazıda, önce bergamotun kimyasal yapısını bilimsel bir bakışla ele alacak, ardından parfüm tasarımında nasıl kullanıldığını ve öne çıkan örnekleri inceleyeceğiz.
BERGAMOT YAĞININ KİMYASAL YAPISI 🍋
Bergamot yağı, turunçgiller ailesine ait citrus bergamia meyvesinin kabuğundan soğuk pres yöntemiyle elde edilen uçucu bir yağdır. Kokusal profilinin arkasında yatan bileşenler oldukça zengindir ve onu diğer narenciye yağlarından ayıran da bu kimyasal çeşitliliktir.
Başlıca kimyasal bileşenler şunlardır:
- Limonen (%30-40): Ferah ve narenciye benzeri kokunun temel taşıdır. Aynı zamanda antioksidan özellikler taşır.
- Linalil Asetat (%15-30): Bergamotun tatlı ve hafif çiçeksi yönünü ortaya çıkarır. Sakinleştirici etkisiyle bilinir.
- Linalol (%5-15): Antimikrobiyal ve aromaterapik etkileri olan bir terpen alkoldür.
- γ -Terpinene, β-Pinene ve Sabinene: Parfümde komplekslik katar ve taze-odunsu bir hava yaratır.
Fototoksisite Riski:
Bergamot yağında doğal olarak bulunan bergapten gibi furanokumarinler, ciltte UV ışığına karşı hassasiyet yaratabilir. Bu yüzden kozmetik formülasyonlarda fototoksik olmayan, "bergapten-free (BPF)" versiyonlar tercih edilir.
1. HAM MADDE: CİTRUS BERGAMİA 🍀
Bergamot meyvesi, turunçgiller ailesinden olup özellikle İtalya'nın Kalabriya bölgesinde yetiştirilir. Ülke bazlı mikroklima, bergamotun en kaliteli halini bu bölgede verir. Genellikle Kasım-Şubat ayları arasında hasat edilir.
2. YAĞ ELDE ETME YÖNTEMİ: SOĞUK PRES (COLD PRESSİNG) 🍸
En yaygın ve tercih edilen yöntem soğuk pres ekstraksiyonudur (mekanik sıkım yöntemi).
Bu yöntem sayesinde:
- Isı kullanılmaz, bu da uçucu bileşiklerin bozulmasını engeller.
- Doğal ve saf uçucu yağ elde edilir.
- Parfümeri kalitesinde hammaddeler korunur.
AŞAMALAR:
- Meyve yıkanır ve kabukları ayrılır.
- Kabuklar özel mekanik presleme makinelerinde ezilir.
- Yağ-su karışımı elde edilir.
- Bu karışım santrifüjle ayrıştırılır.
- Sonuçta %100 saf bergamot esansiyel yağı elde edilir.
PARFÜMLERDE BERGAMOTUN ROLÜ ♠
Kimyasal yapısındaki canlı bileşikler sayesinde, bergamot parfümlerin üst notalarında vazgeçilmezdir. Taze, enerjik, hafif acımsı ve şeffaf karakteriyle hem kadın hem erkek parfümlerine mükemmel bir başlangıç yapar. Ayrıca diğer notalarla olan yüksek uyum kabiliyeti sayesinde hem klasik hem modern parfüm tasarımlarında sıkça kullanılır.
Parfüm dünyasında bergamot ne işe yarar?
- Üst notalarda enerjik ve sofistike bir açılış sağlar.
- Kompozisyondaki ağır veya tatlı notaları dengeler.
- Hem unisex hem de özel koleksiyon kokularında yer bulur.
BERGAMOT NOTALI İKONİK PARFÜMLER: NOTALAR, HİSLER VE KOMPOZİSYONLAR 💚
Geçelim şimdi en keyif aldığımız kısma ☺ Bergamot notasının kullanıldığı parfümler, yalnızca ferahlık sunmakla kalmaz; aynı zamanda rafinelik, zarafet ve sofistike bir karakter de taşır. Aşağıda, hem tasarımcı hem de niş parfümler arasında öne çıkan bazı önemli örnekleri, kokusal yapıları ve hissettirdikleriyle birlikte inceleyelim.
1. DİOR-EAU SAUVAGE (1966) ♦
Parfümör: Edmond ROUDNİTSKA
Notalar:
- Üst: Bergamot, limon, biberiye
- Orta: Lavanta, fesleğen, yasemin
- Dip: Vetiver, meşe yosunu, Misk
Eau Sauvage, parfüm tarihinde adeta bir dönüm noktasıdır. Bergamotun tazeleyici açılışı, lavanta ve otsu notalarla birleştiğinde hem zarif hem maskülen bir etki yaratır. Alt notalardaki vetiver ve meşe yosunu ise parfüme ciddi, olgun bir karakter kazandırır. Parfüm, kontrollü bir özgüvenin ve rafine zevklerin temsilcisidir.
Hissettirdiği: Temiz, klas ve zamansız. Tıpkı beyaz gömlek gibi, her döneme ve stile uyum sağlar.
2. ACQUA Dİ PARMA-COLONİA (1916) ♢
Notalar:
- Üst: Bergamot, limon, portakal
- Orta: Lavanta, gül, verbena
- Dip: Vetiver, sandal ağacı, paçuli
Colonia, İtalyan zarafetinin kokusal bir temsili gibidir. Bergamot burada son derece doğal, neredeyse kabuğu yeni soyulmuş bir meyve gibi canlı ve ferah. Çiçeksi ve otsu notalarla dengelenerek narin ama kendinden emin bir parfüm profili sunar.
Hissettirdiği: Sade ama asil. Gündüz şıklığını seven, detaylara önem veren biri için ideal.
3. CREED-AVENTUS (2010) ❤
Parfümör: Olivier CREED ve Erwin CREED
Notalar:
- Üst: Bergamot, ananas, elma, siyah frenk üzümü
- Orta: Huş ağacı, gül, yasemin
- Dip: Meşe yosunu, misk, vanilya, ambergris
Aventus, benim en sevdiğim erkek parfümü. Karşı cinse çok yakıştırıyorum arada da kendime sıkıp sürekli kokluyorum. Çok bilindik olsa da kokusunu çok seviyorum fakat sahteleri piyasada çok fazla güvenilir yerlerden alım yapmak önemli. Bergamotla açılan parlak başlangıç, ananasın tropikal karakteriyle birleşerek enerjik bir hava yaratır. Orta notalardaki deri benzeri huş ağacı, kokuya dominant ve karizmatik bir ton katar.
Hissettirdiği: Güçlü, cesur ve etkileyici. Sahneyi doldurmak isteyen biri için biçilmiş kaftan. Benimde favorim ✨
4. LE LABO-BERGAMOTE 22 (2006)
Parfümör: Daphne BUGEY
Notalar:
- Üst: Bergamot, greyfurt, petitgrain
- Orta: Misk, vetiver, portakal çiçeği
- Dip: Sedir ağacı, amber, misk
Le Labo'nun bu ikonik kokusu, minimalist ama etkileyici bir narenciye yorumu sunar. Bergamot burada kuru ve neredeyse metalik bir dokunuşla başlar, daha sonra yumuşak floral ve odunsu notalarla dengelenir.
Hissettirdiği: Zarif, özgür ve modern. Sade ama unutulmaz bir iz bırakır.
5. NİSHANE-HACİVAT (2017)
Parfümör: Jorge LEE
Notalar:
- Üst: Bergamot, ananas, greyfurt
- Orta: Paçuli, sedir ağacı, yasemin
- Dip: Meşe yosunu, odunsu notalar, misk
Hacivat, klasik chypre yapısına modern bir yorum getiriyor. Bergamotun baskın olduğu başlangıç, yeşil ve ferah; ama alt notalara indikçe koku daha derinleşiyor ve teatral bir yapı kazanıyor. Notalar arası geçişler oldukça keskin ve etkileyici.
Hissettirdiği: Zarif ama güçlü, entelektüel ama dikkat çekici. Kalıcılığı ve sillage'ı oldukça yüksek.
6. MAISON FRANCIS KURKDJİAN-AQUA UNIVERSALİS (2009)
Parfümör: Francis KURKDJIAN
Notalar:
- Üst: Bergamot, limon
- Orta: Lily of the valley, portakal çiçeği
- Dip: Hafif misk, beyaz çiçekler
Aqua Universalis, "temiz" kavramını parfüm dilinde yeniden tanımlayan bir koku. Bergamot burada sabunumsu, saf bir karaktere sahip. Özellikle çamaşır tazeliğini andıran havası, hem kişisel kullanım hem de katmanlama (layering) için ideal.
Hissettirdiği: Temizlik, sadelik ve nezaket. Şehirli ama içsel huzur arayanlar için.
Bergamot, bu örneklerde de görüldüğü gibi sadece açılış notası değil, aynı zamanda kokunun ruhunu belirleyen temel bir elementtir. Tasarımcı parfümlerde daha klasik ve erişilebilir, niş parfümlerde ise daha deneysel ve karakteristik bir yorumla karşımıza çıkar. Kimyasal olarak zengin ve kokusal olarak çok yönlü olması, onu parfüm sanatının en vazgeçilmez notalarından biri haline getirir.
Yazımı okuduğunuz için teşekkür ederim ✨
Yorumlar
Yorum Gönder